Ελλάδα 2.0 | Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ έως σήμερα, που προβλέπεται να εκταμιεύσει έως και 723,8 δισ. € σε επιχορηγήσεις και δάνεια στα κράτη μέλη.

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0»  περιλαμβάνει 106 Eπενδύσεις και 68 Mεταρρυθμίσεις, κατανεμημένες σε 4 πυλώνες: Πράσινη Μετάβαση, Ψηφιακή Μετάβαση, Απασχόληση – Δεξιότητες – Κοινωνική Συνοχή, Ιδιωτικές Eπενδύσεις και Mετασχηματισμός της Oικονομίας. Πρόκειται για θεμελιώδες οικονομικό και κοινωνικό εργαλείο, που συγκεντρώνει 31,16 δισ. ,  εκ των οποίων ευρωπαϊκοί πόροι 30,5 δισ. ,  που θα διοχετευθούν μέσω επιχορηγήσεων και δανείων, ενώ αναμένεται να κινητοποιήσει 60 δισ. € συνολικές επενδύσεις στη χώρα, έως το τέλος του 2026, χρόνο κατά τον οποίο θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί όλα τα έργα.

Η Γενική Γραμματεία Συντονισμού είναι αρμόδια για την επιτυχή εκπλήρωση και παρακολούθηση των μεταρρυθμιστικών  οροσήμων του «Ελλάδα 2.0».


Οι Μεταρρυθμίσεις του Ελλάδα 2.0 ανά Πυλώνες & Άξονες του Σχεδίου

1.1.1 Μεταρρύθμιση και διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ειδικού Λογαριασμού για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΕΛΑΠΕ)

Η μεταρρύθμιση συνίσταται στα εξής: α) την αναδιάρθρωση της υφιστάμενης δομής αμοιβής των παραγωγών ΑΠΕ, μέσω της δημιουργίας, για τις νέες μονάδες ΑΠΕ (που τίθενται σε λειτουργία μετά την 1η Ιανουαρίου 2021), ενός νέου λογαριασμού ΑΠΕ–ΣΗΘΥΑ, ο οποίος θα αντικαταστήσει τον τρέχοντα και θα διαθέτει νέους μηχανισμούς που θα εγγυώνται την οικονομική βιωσιμότητα τόσο του υφιστάμενου όσο και του νέου λογαριασμού ΑΠΕ– ΣΗΘΥΑ· και β) τη θέσπιση συστήματος εμπορίας εγγυήσεων προέλευσης, έκτακτου «τέλους Covid-19» για τους παραγωγούς και προμηθευτές ΑΠΕ και μόνιμου «φόρου άνθρακα» για το πετρέλαιο κίνησης. Τα μέτρα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα της υπάρχουσας εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ και διευκολύνουν τη χρηματοδότηση νέων έργων ΑΠΕ, καθώς τυχόν απρόβλεπτες εισροές/εκροές με αρνητικό αντίκτυπο στον/στους λογαριασμό/-ούς ΑΠΕ θα αντιμετωπίζονται μέσω ρυθμιστικών τελών που μετακυλίονται στους πελάτες. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης κατά 3 Gigawatt της δυναμικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2025.

1.1.8 Απλοποίηση αδειοδοτικής διαδικασίας επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Η μεταρρύθμιση συνίσταται στον εξορθολογισμό του πλαισίου αδειοδότησης των ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένης της απλούστευσης και ψηφιοποίησης των διαδικασιών, των σύντομων και δεσμευτικών χρόνων ανταπόκρισης της διοίκησης και των διαδικασιών λογοδοσίας για αναίτιες καθυστερήσεις, τη μείωση των αναγκαίων εγγράφων τεκμηρίωσης και διαδικασιών, καθώς και ένα νέο ειδικό πλαίσιο για τις υπεράκτιες μονάδες ΑΠΕ. Στόχος είναι να επιταχυνθεί ο διπλασιασμός της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ ενόψει της σταδιακής κατάργησης του λιγνίτη στην Ελλάδα. Τέλος, η μεταρρύθμιση θεσπίζει επίσης σύστημα παρακολούθησης της αγοράς για την εθνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και τη συμμετοχή της απόκρισης της ζήτησης στην αγορά εξισορρόπησης. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει ημερομηνία ολοκλήρωσης στις 30 Ιουνίου 2022.

1.2.1 Πολεοδομικά σχέδια σε ολόκληρη την Ελλάδα

Η μεταρρύθμιση αυτή αποτελείται από πέντε δράσεις: α) την κατάρτιση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων (τα οποία καλύπτουν δήμους ή δημοτικές ενότητες), β) την κατάρτιση ειδικών πολεοδομικών σχεδίων (σχεδίων που μπορεί να καλύπτουν περιοχές που ανήκουν σε περισσότερους από έναν δήμους), γ) τον καθορισμό των ζωνών υποδοχής συντελεστών δόμησης, δ) την ολοκλήρωση της οριοθέτησης των οικισμών, ε) την αντιμετώπιση ζητημάτων χρήσης γης που σχετίζονται με την αναγνώριση (δημοτικής) οδικής πρόσβασης. Η μεταρρύθμιση αντιμετωπίζει αδυναμίες και κενά στη χωροταξία και τη χρήση γης με σκοπό την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής δραστηριότητας και την προστασία του περιβάλλοντος. Τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, καθώς και σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα. Συνολικά, θα εκπονηθούν τοπικά πολεοδομικά σχέδια για 700 δήμους ή δημοτικές ενότητες· θα εκπονηθούν πέντε ειδικά πολεοδομικά σχέδια, θα καθοριστούν ζώνες υποδοχής συντελεστών δόμησης σε 50 δημοτικές ενότητες, θα προσδιοριστεί η οριοθέτηση των οικισμών σε 50 δημοτικές ενότητες και θα καθοριστούν δημοτικές οδοί σε 120 δημοτικές ενότητες. Συνολικά, θα εφαρμοστούν μέτρα σε 750 δημοτικές ενότητες τουλάχιστον. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

1.2.8 Αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας

Η μεταρρύθμιση συνίσταται στην έγκριση σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της ενεργειακής φτώχειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2019 περίπου το 18 % του συνολικού πληθυσμού δεν ήταν σε θέση να θερμάνει την οικία του, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο υποσύνολο του οικονομικά ευάλωτου πληθυσμού ήταν περίπου 34 % (Eurostat, έρευνα EU-SILC). Η στρατηγική περιγράφει στοχευμένα μέτρα πολιτικής για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων κατοικιών οικονομικά ευάλωτων νοικοκυριών. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021.

1.2.9 Δημιουργία νέου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού

Η μεταρρύθμιση αφορά τη δημιουργία της εθνικής χωρικής στρατηγικής για τον θαλάσσιο χώρο και των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων. Η μεταρρύθμιση αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη στις θαλάσσιες περιοχές και τις παράκτιες ζώνες, παράλληλα με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

1.2.10 Καθιέρωση νέου χωροταξικού σχεδιασμού για ΑΠΕ, βιομηχανία, τουρισμό και υδατοκαλλιέργειες

Η μεταρρύθμιση θεσπίζει νέα ειδικά χωροταξικά πλαίσια για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη βιομηχανία, τον τουρισμό και την υδατοκαλλιέργεια, με σκοπό την προαγωγή του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, της προστασίας της βιοποικιλότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

1.3.3 Πλαίσιο εγκατάστασης & λειτουργίας φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων

Η μεταρρύθμιση θεσπίζει ολοκληρωμένο κανονιστικό πλαίσιο για την εγκατάσταση και λειτουργία σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτό θα θέσει την Ελλάδα σε πορεία επίτευξης του στόχου του ΕΣΕΚ για μερίδιο ηλεκτρικών οχημάτων της τάξης του 30 % στην εγχώρια αγορά έως το 2030. Έως το τέλος του 2022 το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα εγκρίνει τουλάχιστον 300 σχέδια που θα υποβληθούν από τοπικές αρχές για την εγκατάσταση δημόσια διαθέσιμων σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει ημερομηνία ολοκλήρωσης τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

1.4.12 Σύσταση νέας ρυθμιστικής αρχής για τα ύδατα και τα λύματα

Με τη μεταρρύθμιση συστήνεται ενιαίος φορέας, η εθνική ρυθμιστική αρχή για τα ύδατα, η οποία θα είναι αρμόδια για την εφαρμογή της πολιτικής ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων που έχει σχεδιαστεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η νέα αρχή αναμένεται να ενισχύσει το θεσμικό πλαίσιο και να εποπτεύσει τον τομέα, συμπεριλαμβανομένου του εξορθολογισμού της τιμολογιακής πολιτικής για το νερό σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», καθώς και με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των υπηρεσιών ύδρευσης στην Ελλάδα. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023

1.4.13 Μεταρρύθμιση στη διαχείριση αποβλήτων με νέα νομοθεσία για την υλοποίηση βιώσιμων χώρων υγειονομικής ταφής και κέντρων ανακύκλωσης

Η μεταρρύθμιση αυτή περιλαμβάνει αναθεώρηση της υφιστάμενης νομοθεσίας για τη διαχείριση των αποβλήτων με σκοπό να καταστεί δυνατή η μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία. Ειδικότερα, η μεταρρύθμιση εισάγει κίνητρα για τους δήμους ώστε να επιτύχουν υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης, επιβάλλει τη χωριστή συλλογή των βιολογικών αποβλήτων έως το τέλος του 2022 και των μετάλλων, του χαρτιού, του γυαλιού και του πλαστικού, επεκτείνει το πρόγραμμα σχετικά με την ευθύνη του παραγωγού, αναβαθμίζει τη λειτουργία των εγκαταστάσεων διαλογής για ανακύκλωση και απλοποιεί τη νομοθεσία σχετικά με τα «πράσινα σημεία». Η μεταρρύθμιση στηρίζει την επίτευξη των στόχων αύξησης των ποσοστών επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των αστικών στερεών αποβλήτων στο 60 % και μείωσης του ποσοστού υγειονομικής ταφής στο 10 % έως το 2030. Η εθνική ρυθμιστική αρχή για τα απόβλητα, η οποία θα συγκροτηθεί στο πλαίσιο αυτής της μεταρρύθμισης, θα είναι, μεταξύ άλλων, υπεύθυνη για τη διασφάλιση της ορθότητας της τιμολογιακής πολιτικής, την εποπτεία της εφαρμογής της διαχείρισης των αποβλήτων σε ολόκληρη τη χώρα και την εποπτεία της ορθής λειτουργίας των περιφερειακών και τοπικών υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει ημερομηνία ολοκλήρωσης τις 30 Ιουνίου 2023.

2.1.5 Μετάβαση στην τεχνολογία 5G και διευκόλυνση της ανάπτυξης καινοτόμων ψηφιακών υπηρεσιών

Η μεταρρύθμιση θα δημιουργήσει τη βάση για τη μετάβαση στην τεχνολογία 5G. Η πρώτη φάση της μεταρρύθμισης εστιάζει στην εφαρμογή του κανονιστικού και νομοθετικού πλαισίου, ειδικότερα με τη χρήση του 25 % των εσόδων του διαγωνισμού πολυζωνικού συστήματος 5G για τη στήριξη του καινοτόμου ταμείου «Φαιστός» που επενδύει σε εταιρείες και έργα που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες 5G. Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει διαδικασία για τον εντοπισμό περαιτέρω ευκαιριών και κινδύνων όσον αφορά την ανάπτυξη δικτύων 5G, τον εξορθολογισμό των διαδικασιών και την αξιολόγηση των απαιτήσεων και των κινδύνων σε συγκεκριμένες οικονομικές εφαρμογές (όπως τις μεταφορές).

2.1.6 Μετάβαση σε γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις – 100/200 Mbps (UltraFast)

Η μεταρρύθμιση αυτή συνίσταται στον σχεδιασμό και την εφαρμογή σχεδίου δράσης για τη μετάβαση σε ευρυζωνικές συνδέσεις 100/200 Mbps (υπερταχείες) μέσω της εγκατάστασης οπτικών ινών και του συνοδευτικού εξοπλισμού σε κτίρια, καθώς και υποθαλάσσιων καλωδίων στην περίπτωση των ελληνικών νησιών, επιτρέποντας μεγαλύτερη κάλυψη με συνδέσεις δικτύου υπερύψηλης ταχύτητας. Το σχέδιο περιλαμβάνει δράσεις, προαπαιτούμενες δραστηριότητες, χρονοδιαγράμματα, καθώς και οποιεσδήποτε απαιτούμενες αλλαγές στο υφιστάμενο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο για την πλαισίωση και την παρακολούθηση της μετάβασης σε υπερταχείες ευρυζωνικές συνδέσεις. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2ου τριμήνου του 2024.

2.2.1 Επένδυση στη βελτίωση της Κυβερνοασφάλειας στο Δημόσιο & Δημιουργία Εθνικού Κέντρου Κυβερνοασφάλειας

Η μεταρρύθμιση αφορά την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικής για την κυβερνοασφάλεια και μιας δέσμης πολιτικών για την κυβερνοασφάλεια, οι οποίες αποσκοπούν στην αύξηση της αξιοπιστίας και της ασφάλειας των συστημάτων και των δεδομένων ή πληροφοριών του δημόσιου τομέα και στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των πολιτών κατά την αλληλεπίδρασή τους με τον δημόσιο τομέα. Επίσης, η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει την υλοποίηση του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων για την ασφάλεια στον Κυβερνοχώρο (SOC), καθώς και την παροχή προηγμένων υπηρεσιών ασφάλειας (SOC και DDoS) σε υποδομές ζωτικής σημασίας του συστήματος G-Cloud, με στόχο τη συστηματική και συνεχή βελτίωση της ασφάλειας και τον περιορισμό των απειλών κατά της κυβερνοασφάλειας για τις κεντρικές υποδομές του δημόσιου τομέα και τα πληροφοριακά συστήματα που λειτουργούν μέσω αυτού.

2.2.2 Διαχείριση και Διακυβέρνηση Δεδομένων Δημοσίου Τομέα και Διασφάλιση της συμμόρφωσης με τον ΓΚΠΔ (GDPR)

Η μεταρρύθμιση αφορά α) την ανάπτυξη της στρατηγικής και των πολιτικών διακυβέρνησης των δεδομένων στο κυβερνητικό υπολογιστικό νέφος και β) τη θέσπιση του πλαισίου, της υποδομής, της ικανότητας και των δυνατοτήτων διακυβέρνησης των δημόσιων δεδομένων, της πολιτικής για ανοικτά και επαναχρησιμοποιήσιμα δεδομένα και της παροχής σχετικών υπηρεσιών στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τον Δεκέμβριο του 2025.

2.2.22 Σχέδιο δράσης για την παροχή «πελατοκεντρικών» ψηφιακών υπηρεσιών από την πλευρά της δημόσιας διοίκησης

Στόχος της μεταρρύθμισης είναι η παροχή υπηρεσιών προσανατολισμένων στον χρήστη σε Έλληνες πολίτες και επιχειρήσεις και η ενίσχυση της εσωτερικής λειτουργίας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Η μεταρρύθμιση συνίσταται στην εφαρμογή μεσοπρόθεσμης στρατηγικής για τη μείωση του διοικητικού φόρτου και τη δημιουργία πελατοκεντρικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης, καθώς και τη βελτίωση των διαδικασιών, βελτιώσεις στα συστήματα και συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και πολιτικές, μέσω 1) της θέσπισης ρυθμιστικών αλλαγών για τη δημιουργία ευρείας ρυθμιστικής βάσης για τη διασύνδεση και τη διαλειτουργικότητα μητρώων και υπηρεσιών για ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ εθνικών δημόσιων οργανισμών, σύμφωνα με το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο διαλειτουργικότητας· και 2) εφαρμογή του Εθνικού προγράμματος απλούστευσης των διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένης της σύστασης του εθνικού μητρώου διαδικασιών και της πλήρους συγκρότησης του Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση του αντικτύπου της ρύθμισης και του εθνικού μητρώου διαδικασιών («Μίτος»). Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της απλούστευσης/ψηφιοποίησης: των διαδικασιών εκτίμησης επιπτώσεων, της αίτησης για την απόκτηση ιθαγένειας, της έναρξης ατομικών επιχειρήσεων, της απλούστευσης των διαδικασιών που σχετίζονται με βασικά γεγονότα της ζωής των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της γέννησης, του θανάτου και του διαζυγίου, της απλούστευσης των δικαστικών διαδικασιών σε σχέση με τους δικηγόρους, των δικαστικών αποφάσεων, των ψηφιακών υπογραφών, των πιστοποιητικών που εκδίδονται από δικαστήρια, της ανανέωσης της άδειας οδήγησης και της λειτουργίας του ιστοτόπου myfoto.gov.gr, καθώς και της ηλεκτρονικής κυκλοφορίας εγγράφων εντός της δημόσιας διοίκησης. Στις βασικές μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες περιλαμβάνονται επίσης οι διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, οι απαιτήσεις έναρξης δραστηριοτήτων για όλες τις μορφές εταιρειών και οι διαδικασίες μετά την καταχώριση, οι εφαρμογές σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση και τη φορολογία, καθώς και άλλες γραφειοκρατικές διαδικασίες που σχετίζονται με την απασχόληση, οι διαδικασίες σχεδιασμού, πληρωμής και παρακολούθησης της δημοσιονομικής διαχείρισης. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

2.2.23 Διασύνδεση και Διαλειτουργικότητα Μητρώων & Συστημάτων του Δημοσίου

Στόχος της μεταρρύθμισης είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου και ενός χάρτη πορείας για τη διασύνδεση και τη διαλειτουργικότητα μητρώων και υπηρεσιών για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ δημόσιων οργανισμών, σύμφωνα με το νέο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (ΕΠΔ). Η μεταρρύθμιση διευκολύνει την παροχή διαλειτουργικών, εξατομικευμένων και φιλικών προς τον χρήστη ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών σε πολίτες και επιχειρήσεις. Η μεταρρύθμιση εισάγει οργανωτικές, διαδικαστικές και νομοθετικές αλλαγές για α) την εναρμόνιση του υφιστάμενου ελληνικού εθνικού πλαισίου διαλειτουργικότητας (eGIF) με την τρέχουσα έκδοση του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας (ΕΠΔ), β) τη σύνδεση των σχετικών εθνικών, περιφερειακών και τοπικών πηγών δεδομένων και ψηφιακών υποδομών με το ευρωπαϊκό σύστημα ανταλλαγής δικαιολογητικών σύμφωνα με την αρχή «μόνο άπαξ», το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό για τη δημιουργία ενιαίας ψηφιακής θύρας, και γ) την επανεξέταση και ανάλυση συστημάτων και δεδομένων με στόχο την ψηφιοποίηση πιστοποιητικών και επίσημων εγγράφων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024

2.2.24 Διαρκής ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών στη Δημόσια Διοίκηση

Η μεταρρύθμιση συνίσταται στην ανάπτυξη ενός ολιστικού πλαισίου που αποσκοπεί στη μεταφορά τεχνολογικών εξελίξεων [υπολογιστικό νέφος, επιχειρηματική ευφυΐα, τεχνητή νοημοσύνη (AI), μηχανική μάθηση, τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (DLT)] στη δημόσια διοίκηση με σκοπό την αποδοτική συλλογή, επεξεργασία, παρουσίαση και αποθήκευση δεδομένων και, επομένως, τη διευκόλυνση της βελτίωσης των ψηφιακών υπηρεσιών, της κατάλληλης λήψης αποφάσεων και της αποδοτικής λειτουργίας και συντήρησης των συστημάτων και των υποδομών. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

2.3.2 Δημιουργία ψηφιακού οικοσυστήματος επιχειρήσεων και εισαγωγή φορολογικών κινήτρων για τη διευκόλυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των ΜμΕ

Η μεταρρύθμιση στοχεύει στη δημιουργία ενός ψηφιακού επιχειρησιακού οικοσυστήματος που προωθεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό των ΜΜΕ. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει: α) τη δημιουργία ψηφιακής αγοράς για την προμήθεια και αγορά προηγμένων ψηφιακών υπηρεσιών και εργαλείων προσαρμοσμένων στον ψηφιακό μετασχηματισμό των ΜΜΕ, καθώς και την αύξηση της ψηφιακής ευαισθητοποίησης των στελεχών των επιχειρήσεων, β) την άμεση ενθάρρυνση των επενδύσεων σε σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες, με τη χρήση φορολογικών κινήτρων για υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία, προκειμένου να αλλάξει το επιχειρησιακό περιβάλλον και γ) την αναβάθμιση των ταμειακών μηχανών και του οικοσυστήματος των σημείων πώλησης. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το μέτρο συμμορφώνεται με την τεχνική καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» (2021/C58/01), τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τα98 φορολογικά κίνητρα αποκλείουν τον ακόλουθο κατάλογο δραστηριοτήτων: i) δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της μεταγενέστερης χρήσης9· ii) δραστηριότητες στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ (ΣΕΔΕ) για την επίτευξη των προβλεπόμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που δεν είναι χαμηλότερες από τους σχετικούς δείκτες αναφοράς10· iii) δραστηριότητες που σχετίζονται με χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, αποτεφρωτήρες11 και μονάδες μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας12· και iv) δραστηριότητες κατά τις οποίες η μακροπρόθεσμη διάθεση αποβλήτων μπορεί να βλάψει το περιβάλλον. Βάσει των κριτηρίων επιλεξιμότητας θα απαιτείται επιπλέον να επιλέγονται μόνο οι δραστηριότητες που συμμορφώνονται με τη σχετική ενωσιακή και εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία. Τα κριτήρια επιλογής/επιλεξιμότητας θα στοχεύουν επίσης στην ενθάρρυνση των επενδύσεων στον ψηφιακό μετασχηματισμό, και συγκεκριμένα στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών που σχετίζονται με τα εξής: ηλεκτρονικές πληρωμές, ηλεκτρονικές πωλήσεις και εφαρμογές ηλεκτρονικής τιμολόγησης, εργαλεία ψηφιακής διαφήμισης, συστήματα τηλεργασίας, επιχειρηματική αναλυτική, αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων, υπηρεσίες δημιουργίας αντιγράφων ασφαλείας των δεδομένων και αποκατάστασης σε περίπτωση καταστροφής, τεχνητή νοημοσύνη, διαδίκτυο των πραγμάτων, ολοκληρωμένες λύσεις για ανέπαφη εξυπηρέτηση, συστήματα κυβερνοασφάλειας, υποδομές και υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, υποδείγματα και λογισμικό βιομηχανικών πλατφορμών δεδομένων, αναβάθμιση ταμειακών μηχανών και οικοσυστήματος POS. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2025

3.1.1 Μεταρρύθμιση των ενεργητικών πολιτικών Απασχόλησης

Η μεταρρύθμιση των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας (ΕΠΑΕ) αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους μέσω του επανασχεδιασμού και της ενίσχυσης των προγραμμάτων επιδότησης μισθών και της σταδιακής μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο υλοποίησης των ΕΠΑΕ. Η μεταρρύθμιση συνδυάζεται με σημαντικές επενδύσεις. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται κυρίως τα εξής: α) πέντε στοχευμένα βραχυπρόθεσμα προγράμματα επιδότησης της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα για 52.000 ανέργους (συμπεριλαμβανομένου προγράμματος που συνδυάζει την κατάρτιση και την υποστήριξη της απασχόλησης), β) εφαρμογή του νέου μοντέλου ανοικτού πλαισίου υλοποίησης των ΕΠΑΕ (το οποίο έχει δοκιμαστεί πιλοτικά) σε επιπλέον τρεις γεωγραφικές περιοχές (στους συμμετέχοντες θα προσφερθούν 22.500 προγράμματα κατάρτισης, 15.000 επιδοτήσεις απασχόλησης και 852 επιδοτήσεις επιχειρηματικότητας), γ) προσωρινή ενίσχυση του προσωπικού συμβούλων της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (600 επιπλέον σύμβουλοι για 4 έτη) και δ) κατάρτιση του προσωπικού συμβούλων. Ειδικό μέρος των χορηγούμενων επιχορηγήσεων θα συμβάλει στις πράσινες δεξιότητες και σε θέσεις εργασίας στην πράσινη οικονομία. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης και των επενδύσεων θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.1.2 Μεταρρύθμιση των παθητικών πολιτικών για την Αγορά Εργασίας και τη μετάβαση από την Ανεργία στην Απασχόληση

Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει δύο πιλοτικά έργα για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασφάλισης ανεργίας. Στο πλαίσιο αυτών των έργων θα εξεταστούν οι επιπτώσεις που θα έχουν στην αγορά εργασίας α) η αύξηση του επιπέδου και της κάλυψης του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας και β) η τιμαριθμική αναπροσαρμογή του τυποποιημένου επιδόματος ανεργίας στο επίπεδο του τελευταίου καθαρού μισθού. Επιπλέον, το σχέδιο περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις μηδενικού κόστους με στόχο α) την περαιτέρω βελτίωση του πλαισίου αμοιβαίων υποχρεώσεων που ισχύει επί του παρόντος μεταξύ της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και των ατόμων που αναζητούν εργασία, β) την ενοποίηση και τον εξορθολογισμό των επιδομάτων και παροχών ανεργίας για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των δημόσιων δαπανών, και γ) την άρση των αντικινήτρων για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων / επανειδίκευση των ανέργων με τη διατήρηση του δικαιώματός τους σε παροχές ανεργίας κατά τη συμμετοχή τους σε προγράμματα κατάρτισης. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024

3.1.6 Εκσυγχρονισμός και απλοποίηση του Εργατικού Δικαίου

Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης θα τεθεί σε ισχύ συνολικός εργασιακός νόμος με τον οποίο θα εξορθολογιστούν βασικές πτυχές της αγοράς εργασίας με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας της. Ειδικότερα, η μεταρρύθμιση θα έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό α) του ατομικού εργατικού δικαίου, β) του συλλογικού εργατικού και συνδικαλιστικού δικαίου, γ) του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της αγοράς εργασίας και τον εντοπισμό της αδήλωτης και της ελλιπώς δηλωμένης εργασίας, και δ) του πλαισίου για την ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Πρωταρχικοί στόχοι της μεταρρύθμισης είναι η αύξηση των θέσεων εργασίας και της ανταγωνιστικότητας, η καταπολέμηση της αδήλωτης και της ελλιπώς δηλωμένης εργασίας, η βελτίωση της ισορροπίας επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων όσον αφορά την απασχόληση.

3.2.1 Νέα στρατηγική για τη δια βίου μάθηση & το εθνικό σύστημα αναβάθμισης δεξιοτήτων

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση του πλαισίου διά βίου μάθησης με σκοπό την αύξηση της ποιότητας και της συνάφειάς του με την αγορά εργασίας. Ειδικότερα, η μεταρρύθμιση θα επιτρέψει την καλύτερη παρακολούθηση και κάλυψη των αναγκών ζήτησης της αγοράς εργασίας μέσω του εκσυγχρονισμού, της αναβάθμισης και της διασύνδεσης των υφιστάμενων συνόλων δεδομένων των διαφόρων υπουργείων και οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Διάγνωσης της Αγοράς Εργασίας που θεσπίστηκε το 2016. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης θα θεσπιστούν επίσης λογαριασμοί διά βίου μάθησης, οι οποίοι αναμένεται να χρησιμεύσουν ως το κύριο εργαλείο για την παροχή συνεχούς κατάρτισης ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες, καθώς και ένας νέος εθνικός κατάλογος επιλέξιμων παρόχων κατάρτισης που θα επιβάλλει ελάχιστα κριτήρια ποιότητας για τους εκπαιδευτές με βάση τη συνεισφορά. Τέλος, η μεταρρύθμιση θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας δομής διακυβέρνησης, του Εθνικού Συμβουλίου για τις Δεξιότητες, το οποίο θα ενταχθεί στη ΔΥΠΑ και θα είναι υπεύθυνο για τον σχεδιασμό της ετήσιας επικαιροποίησης της εθνικής στρατηγικής δεξιοτήτων. Η μεταρρύθμιση συνοδεύεται από επένδυση σε οριζόντια προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων που απευθύνονται σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες και αποσκοπούν στην παροχή α) βασικών και μεσαίου επιπέδου ψηφιακών δεξιοτήτων, β) πράσινων δεξιοτήτων και γ) δεξιοτήτων στον τομέα του οικονομικού εγγραμματισμού. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης και της επένδυσης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.2.2 Μεταρρύθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης

Η μεταρρύθμιση έχει ως στόχο 1) τη βελτίωση του ποιοτικού ελέγχου (όπως συστήματα αξιολόγησης για την παρακολούθηση της προόδου και των επιδόσεων των ασκουμένων) στις μονάδες επαγγελματικής κατάρτισης της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), 2) την επικαιροποίηση των θεματικών ενοτήτων τους σύμφωνα με τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες της αγοράς εργασίας, στο πλαίσιο της συνολικής μεταρρύθμισης των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας (ΕΠΑΕ) της ΔΥΠΑ, 3) την προώθηση της ηλεκτρονικής μάθησης και της ψηφιοποίησης του εκπαιδευτικού περιεχομένου, 4) τη μεταρρύθμιση του «Λογαριασμού για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση» (ΛΑΕΚ) που χρηματοδοτεί προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης εργαζομένων. Η μεταρρύθμιση συνδυάζεται με επενδύσεις σε ανακαινίσεις εργαστηρίων και προμήθεια εξοπλισμού. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.2.3 Μεταρρύθμιση και ανάπτυξη του συστήματος μαθητείας της ΔΥΠΑ

Στόχος της μεταρρύθμισης είναι η επαναφορά των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ ΕΠΑΣ) ως αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής της κυβέρνησης για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) και την απασχόληση των νέων. Συγκεκριμένα, η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τα εξής: 1) θέσπιση νέου νομικού πλαισίου για το εθνικό σύστημα ΕΕΚ· 2) σχεδιασμό και εφαρμογή νέου συστήματος για τη βελτίωση του ποιοτικού ελέγχου στις σχολές ΕΕΚ της ΔΥΠΑ ΕΠΑΣ, την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του και την παρακολούθηση της προόδου και των επιδόσεων των σπουδαστών στην αγορά εργασίας· 3) απλοποίηση των μαθησιακών διαδικασιών και ενσωμάτωση νέων μεθοδολογιών και εργαλείων, όπως πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης και ψηφιακό περιεχόμενο εκπαίδευσης, τόσο για τους μαθητευόμενους όσο και για τους εκπαιδευτές· 4) αξιολόγηση, επανασχεδιασμό και επικαιροποίηση των υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών (με τη συμβολή των κοινωνικών εταίρων και των εργοδοτών) για την περαιτέρω ευθυγράμμιση με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας· 5) ανανέωση και εκσυγχρονισμό της υποδομής ΕΕΚ (εργαστηρίων και εξοπλισμού)· 6) ανακαίνιση των κτιρίων των ΕΠΑΣ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και της χωρικής λειτουργικότητας· 7) ενσωμάτωση της τεχνολογίας εικονικής πραγματικότητας στις καθημερινές εκπαιδευτικές ενότητες· 8) προώθηση ad-hoc συμπράξεων με εργοδότες και επιμελητήρια και δημιουργία πειραματικών ΕΠΑΣ· 9) κατασκευή σχολών για επαγγέλματα που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση· 10) επέκταση του υφιστάμενου δικτύου γραφείων σταδιοδρομίας· 11) εφαρμογή εκτενούς προγράμματος «εκπαίδευσης των εκπαιδευτών» στις ΕΠΑΣ· 12) χρηματοδότηση επικοινωνιακής εκστρατείας για την προώθηση του συστήματος μαθητείας. Ειδικό μέρος των χορηγούμενων επιχορηγήσεων θα συμβάλει στις πράσινες δεξιότητες και θέσεις εργασίας και στην πράσινη οικονομία. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

3.2.4 Εκσυγχρονισμός του συστήματος επαγγελματικής κατάρτισης της ΔΥΠΑ & του ΛΑΕΚ

Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην επιτάχυνση της εφαρμογής του νόμου 4763/2020. Οι προτεινόμενες δράσεις αναμένεται 1) να συμβάλουν στο να καταστεί η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) ελκυστική εκπαιδευτική πορεία 2) να ενισχύσουν τη σύνδεση μεταξύ της εκπαίδευσης και των αναγκών της αγοράς εργασίας και 3) να παράσχουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και να ενισχύσουν τις προοπτικές απασχόλησης, ιδίως των νέων. Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τις ακόλουθες συνιστώσες: σχεδιασμό και ανάπτυξη πέντε θεματικών και δέκα πειραματικών ΙΕΚ (Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης) μέσω της ανακαίνισης κτιρίων, της προμήθειας εξοπλισμού και υλικού, της ανάπτυξης νέων προγραμμάτων σπουδών και προγραμμάτων κατάρτισης και της παροχής συμπληρωματικής εκπαίδευσης/κατάρτισης για τους εκπαιδευτές· β) σχεδιασμό και ανάπτυξη 25 πρότυπων επαγγελματικών λυκείων (πρότυπα ΕΠΑΛ) μέσω της ανακαίνισης κτιρίων, της προμήθειας εξοπλισμού και υλικού, της ανάπτυξης νέων προγραμμάτων σπουδών και προγραμμάτων κατάρτισης και της παροχής συμπληρωματικής εκπαίδευσης/κατάρτισης για το διδακτικό προσωπικό τους (πρότυπα ΕΠΑΛ)· γ) επέκταση των ψηφιακών υπηρεσιών του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) και ανάπτυξη πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης ΕΕΚ για τη μετατροπή του υφιστάμενου διδακτικού υλικού σε ενότητες ηλεκτρονικής μάθησης· δ) ανάπτυξη και πιστοποίηση 200 επαγγελματικών προφίλ, μεταξύ άλλων στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος και της ψηφιακής οικονομίας. Όλα τα προγράμματα αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών στην ΕΕΚ και στην προώθηση των ηγετικών τους δεξιοτήτων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

3.2.5 Προώθηση της ποιότητας, της καινοτομίας και της εξωστρέφειας στα πανεπιστήμια

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην ενίσχυση των ερευνητικών επιδόσεων και της εξωστρέφειας των ελληνικών πανεπιστημίων, μεταξύ άλλων με την προσέλκυση ειδικευμένου και διακεκριμένου ακαδημαϊκού προσωπικού και ερευνητών, καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας και της συνάφειας της εκπαίδευσης που προσφέρεται στους σπουδαστές με την αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, η μεταρρύθμιση προβλέπει α) πρόγραμμα χρηματοδότησης 70 ερευνητικών έργων (ομάδες ερευνητικής αριστείας) με στόχο να δοθούν κίνητρα σε εξέχοντες εθνικούς ή διεθνείς ακαδημαϊκούς για την εκτέλεση καινοτόμων και συνεργατικών ερευνητικών έργων με εταιρείες του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα· β) πρόγραμμα χρηματοδότησης (επισκέπτες καθηγητές) που παρέχει κίνητρα σε 250 διακεκριμένους ακαδημαϊκούς ξένων πανεπιστημίων ή ερευνητικών ιδρυμάτων, το οποίο απευθύνεται κυρίως σε πανεπιστήμια εκτός ΕΕ, προκειμένου να συνεργαστούν με ελληνικά πανεπιστήμια για μέγιστη περίοδο τριών ετών και να συμμετάσχουν σε σχέδια συνεργατικής έρευνας με εταιρείες του ιδιωτικού τομέα από την Ελλάδα ή το εξωτερικό· γ) την αναβάθμιση των ερευνητικών και εκπαιδευτικών υποδομών επιλεγμένων ελληνικών πανεπιστημίων και πανεπιστημιακών μονάδων εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας· δ) τη χρηματοδότηση 249 βιομηχανικών διδακτορικών προγραμμάτων διάρκειας τριών ετών σε συνεργασία με εταιρείες του ιδιωτικού τομέα· ε) την παροχή χρηματοδότησης σε μεμονωμένους ερευνητές ή ομάδες ερευνητών βάσει κριτηρίων αριστείας· στ) τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης του Πιστοποιητικού Εκπαιδευτή, το οποίο είναι ένα πρόγραμμα για την πιστοποίηση της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας των σχολικών εκπαιδευτών (εξάμηνη παρακολούθηση μαθημάτων σε πανεπιστήμιο και εξάμηνη διδασκαλία σε σχολεία στο πλαίσιο δοκιμαστικής πρακτικής άσκησης για 30 000 υποψήφιους εκπαιδευτικούς) και ζ) τον ψηφιακό μετασχηματισμό του εθνικού Δικτύου Ελληνικών Βιβλιοθηκών. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.3.1 Οργανωτικές μεταρρυθμίσεις στο Σύστημα Υγείας (ΚΕΤΕΚΝΥ, ΟΔIΠΥ)

Στόχος της μεταρρύθμισης αυτής είναι ο εξορθολογισμός των αποζημιώσεων των ιατρικών πράξεων των νοσοκομείων μέσω 1) της ενίσχυσης του Ελληνικού Ινστιτούτου Διαγνωστικά Ομοιογενών Ομάδων (DRG) (ΚΕΤΕΚΝΥ) και 2) της δημιουργίας πλαισίου που θα εξασφαλίσει τη δημιουργία αξιόπιστων, ποιοτικών διαδικασιών και μετρήσεων της απόδοσης που σχετίζονται με τη φροντίδα των ασθενών, τις ανάγκες υγείας και την παροχή φροντίδας για την υποστήριξη του ελληνικού Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και των δραστηριοτήτων του. Η δημιουργία εθνικού χάρτη υγείας που καταγράφει τη ζήτηση και την προσφορά υπηρεσιών στο σύστημα υγείας και θεσπίζει πλαίσιο για την αξιολόγηση της ποιότητας αναμένεται να εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στο σύστημα υγείας. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2025.

3.3.2 Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Περίθαλψης

Η μεταρρύθμιση αυτή προβλέπει 1) υλοποίηση αναβάθμισης και ενεργειακά αποδοτικών ανακαινίσεων, καθώς και ενεργειακά αποδοτικών μέτρων όσον αφορά τις δημόσιες υποδομές και τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό τουλάχιστον του 50 % του συνόλου των Κέντρων Υγείας στη χώρα (156 από σύνολο 312), 2) υλοποίηση διοικητικής και οργανωτικής αναδιάρθρωσης για τη δημιουργία ενοποιημένου μοντέλου περίθαλψης και επανεκπαίδευση του προσωπικού ώστε να δρα αποτελεσματικά σαν φροντίδα πρώτης γραμμής, 3) επέκταση της διαθεσιμότητας ενεργών (τα μαθήματα έχουν ήδη ξεκινήσει) προγραμμάτων σπουδών για την οικογενειακή ιατρική, έτσι ώστε αυτά να προσφέρονται από τουλάχιστον το 75 % των ιατρικών σχολών, και εισαγωγή στοιχείου οικογενειακής ιατρικής σε όλα τα προγράμματα σπουδών ιατρικής έως το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και 4) στήριξη της ανάπτυξης ολοκληρωμένου συστήματος περίθαλψης με την καθιέρωση πλαισίου για τη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων. Η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης αλληλεπιδρά με τη δευτεροβάθμια περίθαλψη (ιδίως την πρόσβαση στη νοσοκομειακή περίθαλψη) και αναμένεται να οδηγήσει σε βελτίωση των υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες και να υποστηρίξει την αρχή της ισότιμης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική συνοχή. Αναμένεται ότι το μέτρο αυτό δεν θα βλάπτει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς στόχους κατά την έννοια του άρθρου 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/852, λαμβανομένων υπόψη της περιγραφής του μέτρου και των μέτρων μετριασμού που προβλέπονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας σύμφωνα με την τεχνική καθοδήγηση για την εφαρμογή της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» (2021/C58/01). Ειδικότερα, σύμφωνα με το μέτρο, οι οικονομικοί φορείς που εκτελούν τις κατασκευαστικές εργασίες πρέπει να διασφαλίζουν ότι τουλάχιστον το 70 % (κατά βάρος) των μη επικίνδυνων αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων {εξαιρουμένων των φυσικών υλικών που αναφέρονται στην κατηγορία 17 05 04 του ευρωπαϊκού καταλόγου αποβλήτων που καταρτίστηκε με την απόφαση 2000/532/ΕΚ, της 3ης Μαΐου 2000, για αντικατάσταση της απόφασης 94/3/ΕΚ για τη θέσπιση καταλόγου αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχείο α) της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της απόφασης 94/904/ΕΚ του Συμβουλίου για την κατάρτιση καταλόγου επικίνδυνων αποβλήτων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παράγραφος 4 της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ του Συμβουλίου για τα επικίνδυνα απόβλητα [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2000) 1147]} που παράγονται στο εργοτάξιο προετοιμάζεται για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και άλλες διαδικασίες ανάκτησης υλικών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών επίχωσης με τη χρήση αποβλήτων για την υποκατάσταση άλλων υλικών, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων και το πρωτόκολλο της ΕΕ για τη διαχείριση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.3.3 Υλοποίηση εθνικού προγράμματος πρόληψης της Δημόσιας Υγείας «ΣΠΥΡΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ»

Η μεταρρύθμιση αναμένεται να αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής του πληθυσμού και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης με τη δημιουργία ευρύτατου συστήματος πρόληψης, πρωτοβάθμιας, δευτερογενούς και τριτοβάθμιας. Το σύστημα αυτό καλύπτει διάφορα στοιχεία σε πιλοτική βάση ως εξής: παρεμβάσεις και προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου (screening), που αποσκοπούν στη μείωση της νοσηρότητας των νόσων με υψηλό επιπολασμό στον ελληνικό πληθυσμό: εθνικό πρόγραμμα για την προώθηση της σωματικής άσκησης και της υγιεινής διατροφής, εθνικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του αλκοόλ, παρεμβάσεις για την πρόληψη των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων στα παιδιά και εφαρμογή προγράμματος οδοντιατρικής πρόληψης παιδιών· παρεμβάσεις για την έγκαιρη ανίχνευση υφιστάμενων, αλλά όχι κλινικά ορατών νόσων: εφαρμογή του εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου, με βάση την εισαγωγή προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων για τον καρκίνο και τις καρδιαγγειακές παθήσεις και του εθνικού προγράμματος προληπτικού ελέγχου νεογνών· παρεμβάσεις με στόχο την πρόληψη της αναπηρίας, την αποκατάσταση βλαβών, καθώς και την πρόληψη των υποτροπών μέσω κλινικά ορατού εθνικού προγράμματος ψυχοκοινωνικής ένταξης και αποκατάστασης για άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα και παρηγορητικής φροντίδας για καρκινοπαθείς· τον λειτουργικό και επιχειρησιακό εκσυγχρονισμό του συστήματος δημόσιας υγείας. Τέλος, στόχος του προγράμματος είναι η μείωση των συμπεριφορών που συνιστούν παράγοντα κινδύνου, με θετικές επιπτώσεις όχι μόνο στην ποιότητα ζωής του πληθυσμού, αλλά και στη συνολική πρόσβαση, αποτελεσματικότητα και ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας χάρη στη μείωση της πίεσης στις νοσοκομειακές υπηρεσίες. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.3.4 Μεταρρύθμιση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας

Με τη μεταρρύθμιση αυτή θα διασφαλιστεί η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας συγκεκριμένων πληθυσμών που πάσχουν από ψυχικά νοσήματα και εθισμούς, με στόχο την αποτροπή της περιθωριοποίησης ή της ιδρυματοποίησής τους. Το πρόγραμμα αναμένεται να επεκτείνει τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας για ασθενείς με άνοια και νόσο Alzheimer, καθώς και για ασθενείς με αυτισμό και για ασθενείς στην ηλικιακή ομάδα παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων. Θα συνοδευτεί από την ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών και την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, καθώς και από δράσεις για την υποστήριξη τοξικομανών και δράσεις για την υποστήριξη εξαρτημένων ατόμων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023

3.3.5 Μεταρρύθμιση του συστήματος clawback & συμψηφισμός του με ερευνητικές και επενδυτικές δαπάνες

Με τη μεταρρύθμιση του συστήματος clawback (αυτόματες επιστροφές) θα εισαχθεί στον υπολογισμό του clawback ο επιμερισμός του κινδύνου με τον καθορισμό δεσμευτικού στόχου μείωσης του clawback κατά τα επόμενα έτη, δηλαδή ελάχιστης μείωσης των ποσών του clawback κατά 50.000.000 EUR (2022), 150.000.000 EUR (2023), 300.000.000 EUR (2024) και 400.000.000 EUR (2025) αντίστοιχα, από τα επίπεδα του 2020, που θα επιτευχθεί με την πλήρη εφαρμογή των ήδη εγκριθέντων και των νέων μέτρων ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Επιπλέον, το μέτρο προβλέπει τη χρηματοδότηση δαπανών για κλινικές δοκιμές, δαπανών για Ε&Α ή άλλων επενδυτικών δαπανών από τις υπόχρεες για την επιστροφή εταιρείες, η οποία περιορίζεται στην τριετία 2021-2023, μέσω μερικού συμψηφισμού των οικείων επιστροφών clawback. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2026.

3.4.1 Προστασία του συστήματος κοινωνικών παροχών από αθέμιτες πρακτικές

Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τις ακόλουθες συνιστώσες:
1) Καθιέρωση προπληρωμένων καρτών για την καταβολή κοινωνικών παροχών από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και τον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ)
2) Παροχή κινήτρων στους δικαιούχους για τη χρήση προπληρωμένων καρτών για την αγορά συγκεκριμένων αγαθών και υπηρεσιών126
3) Ειδικούς ελέγχους για τη χορήγηση κοινωνικών παροχών σε μη μόνιμους κατοίκους της χώρας, με βάση τον ψηφιακό μετασχηματισμό του συστήματος κοινωνικής προστασίας και τη δημιουργία της «Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης για την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία»
Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

3.4.2 Ενίσχυση παιδικής προστασίας

Το μέτρο περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση των προγραμμάτων μαθημάτων και του εκπαιδευτικού προγράμματος για βρέφη/παιδιά ηλικίας 3 μηνών έως 4 ετών με στόχο την προώθηση της γνωστικής τους ανάπτυξης. Η μεταρρύθμιση συνοδεύεται από επενδύσεις σε εκπαιδευτικό υλικό και εργαλεία αξιολόγησης της γνωστικής ανάπτυξης για 3.000 κέντρα παιδικής μέριμνας. Το μέτρο περιλαμβάνει επίσης επενδύσεις που επιτρέπουν α) την επαγγελματική αναδοχή ανηλίκων με σοβαρές αναπηρίες (άνω του 67%) και/ή σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας· β) τη μεταφορά εφήβων από τις Μονάδες Παιδικής Προστασίας (ΜΠΠ) σε διαμερίσματα υποστηριζόμενης αυτόνομης διαβίωσης με στόχο την αποϊδρυματοποίηση, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη βελτίωση της απασχολησιμότητας· γ) τη δημιουργία ή την επέκταση βρεφονηπιακών σταθμών για πολύ μικρά παιδιά, από 2 μήνες έως 2,5 έτη· και δ) τη δημιουργία Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με ένταξη των τομέων των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM) για παιδιά ηλικίας 12-15 ετών. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης και των επενδύσεων θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

3.4.3 Υποστήριξη ατόμων με αναπηρία

Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει δύο υποέργα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης, της ανεξάρτητης διαβίωσης, της απασχολησιμότητας και της προσχολικής παρέμβασης σε άτομα με αναπηρία. Τα υποέργα αυτά αφορούν κυρίως α) την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία, την προσβασιμότητα και την υποστήριξη υποδομών για άτομα με προβλήματα κινητικότητας και αισθητήρια προβλήματα, την παροχή βοήθειας για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένης διαδικασίας αξιολόγησης της επιλεξιμότητας, με βάση τόσο ιατρική όσο και λειτουργική αξιολόγηση της αναπηρίας από διεπιστημονική επιτροπή αξιολόγησης: αρχικό πιλοτικό πρόγραμμα και επακόλουθη ανάπτυξη σε εθνική κλίμακα· β) υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης και πρόωρη παιδική παρέμβαση για τα άτομα με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ASD) (πιλοτικό πρόγραμμα). Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.1.1 Κωδικοποίηση & απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας

Το Υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ θα απλουστεύσουν και θα επικαιροποιήσουν τη νομοθεσία για τους κύριους φορολογικούς κώδικες, τον κώδικα τελωνείων και όλες τις σχετικές διατάξεις του παράγωγου δικαίου σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ. Σύμφωνα με τον βασικό νόμο 4389/2016 για την ΑΑΔΕ, η ΑΑΔΕ θα αναλάβει την επικαιροποίηση και τον εκσυγχρονισμό του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, των αποφάσεων του Διοικητή και των εγκυκλίων της υπηρεσίας εσόδων, συμπεριλαμβανομένης της σύνταξης των τροποποιήσεων που απαιτούνται για την ψηφιοποίηση και απλούστευση της φορολογικής διοίκησης. Το Υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ θα παράσχουν επίσης σύστημα διαχείρισης περιεχομένου και ειδική ιστοσελίδα για την ενημέρωση των φορολογουμένων, έτσι ώστε να ενισχυθούν η διαφάνεια, η ασφάλεια δικαίου, η φορολογική συμμόρφωση και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2024.

4.1.2 Ενίσχυση ηλεκτρονικών συναλλαγών

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη μείωση του διοικητικού βάρους για τις επιχειρήσεις και στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσω της προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Η ΑΑΔΕ θα κάνει χρήση της πλατφόρμας myDATA για την τήρηση ηλεκτρονικών βιβλίων, την ηλεκτρονική τιμολόγηση και τη διασύνδεση όλων των φορολογικών ταμειακών μηχανών με τα πληροφοριακά συστήματά της, προκειμένου να διευκολυνθεί η αυτόματη συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των φορολογικών ελέγχων. Η εφαρμογή των φορολογικών κινήτρων της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

4.1.3 Αξιοποίηση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και άλλων προηγμένων εργαλείων ανάλυσης δεδομένων από τη φορολογική διοίκηση

Η ΑΑΔΕ θα αναβαθμίσει τη χρήση των εσωτερικών δεδομένων της και θα εισαγάγει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης προκειμένου να βελτιωθεί η είσπραξη των δημόσιων εσόδων, να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των φορολογικών ελέγχων και να καταπολεμηθεί το λαθρεμπόριο. Το έργο περιλαμβάνει την υιοθέτηση ισχυρής αρχιτεκτονικής δεδομένων, την ανάπτυξη κοινού αποθετηρίου μεταδεδομένων, την προμήθεια κατάλληλων λύσεων λογισμικού, την ανάπτυξη τεχνικών και εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης και τη χρήση της μηχανικής μάθησης για την εξόρυξη μεγάλων δεδομένων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

4.1.5 Επιτάχυνση επιστροφών ΦΠΑ

Η ΑΑΔΕ θα απλουστεύσει τις διοικητικές διαδικασίες των επιστροφών ΦΠΑ για τις επιχειρήσεις, μέσω της εφαρμογής αυτοματοποιημένων διαδικασιών επιστροφής ΦΠΑ, της ηλεκτρονικής υποβολής και της διευκόλυνσης της διαδικασίας ανάλυσης κινδύνου για τις αιτήσεις επιστροφής. Με τη νέα διαδικασία αναμένεται να περιοριστεί η ανθρώπινη παρέμβαση μέσω ψηφιακών συναλλαγών και να αντιμετωπιστούν οι καθυστερήσεις στις επιστροφές ΦΠΑ. Η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι σύμφωνη με την οδηγία σχετικά με την επιστροφή του ΦΠΑ (οδηγία 2008/9/ΕΚ του Συμβουλίου). Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

4.1.6 Υπεραπόσβεση σε επενδύσεις πράσινης οικονομίας και ενέργειας

Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει φορολογικά κίνητρα για την υπεραπόσβεση δαπανών με σκοπό την ενίσχυση των επενδύσεων εξοπλισμού μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αφορούν στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας και στην ψηφιοποίηση. Θα συνάδει πλήρως με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Η εφαρμογή των φορολογικών κινήτρων της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.

4.1.7 Καταπολέμηση του Λαθρεμπορίου

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη στήριξη της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου, ιδίως για τα προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης (καπνικά, αλκοόλ, ενέργεια) μέσω του εκσυγχρονισμού των συστημάτων παρακολούθησης, των διαδικασιών ελέγχου και του εξοπλισμού των τελωνείων, προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των ελέγχων των φορτίων. Για τον σκοπό αυτόν απαιτείται επίσης η αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων της ΑΑΔΕ που είναι απαραίτητα για την απόκτηση πληροφοριών από ευρωπαϊκές και εθνικές βάσεις δεδομένων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.1.8 Καθολική διασύνδεση ταμειακών μηχανών και ηλεκτρονική τιμολόγηση

Η ΑΑΔΕ θα αναπτύξει πλαίσιο για τη διευκόλυνση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα τερματικά σημείων πώλησης (POS) και τα πληροφοριακά της συστήματα. Το έργο περιλαμβάνει: i) την κατάρτιση προδιαγραφών για τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα τερματικά POS, ώστε να πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα παραγόμενα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ· και ii) την ανάπτυξη υποδομών και εφαρμογών για την παρακολούθηση των συναλλαγών των ταμειακών μηχανών και την υποστήριξη του μηχανισμού ελέγχου. Μετά την ολοκλήρωσή του, το μέτρο αναμένεται να περιορίσει τις δυνατότητες φοροδιαφυγής και, τελικά, να μειώσει το έλλειμμα ΦΠΑ. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2024.

4.2.1 Μεταρρύθμιση για μεγαλύτερη διαφάνεια σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης (βελτίωση του πλαισίου AML/CFT)

Η μεταρρύθμιση αφορά την εφαρμογή των εφαρμοστέων νομοθετικών πράξεων σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες / της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CFT), στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του οικονομικού εγκλήματος. Περιλαμβάνει τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας για τη συλλογή των στατιστικών δεδομένων που τηρούν οι δικαστικές και εποπτικές αρχές και οι αρχές επιβολής του νόμου, καθώς και τη βελτίωση του ειδικού μητρώου για την τήρηση αρχείων με πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει οριστεί έως τις 30 Ιουνίου 2023.

4.2.2 Καταπολέμηση του παραεμπορίου και προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην ενίσχυση της αντιμετώπισης του παρεμπορίου μέσω της ενίσχυσης της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) με κατάρτιση του προσωπικού, κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα και εξοπλισμό ΤΠ. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.2.3 Πλατφόρμα Κρατικών Ενισχύσεων

Με τη μεταρρύθμιση αυτή θα αναθεωρηθεί το ελληνικό νομικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις και θα ενισχυθεί η ικανότητα του Δικτύου Μονάδων Κρατικών Ενισχύσεων σε όλα τα υπουργεία, κυρίως μέσω της αναβάθμισης του Κεντρικού Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων, της δημιουργίας ψηφιακής βιβλιοθήκης για τις υποθέσεις κρατικών ενισχύσεων, της πλατφόρμας ενδοδικτυακής επικοινωνίας και εργαλείων ανάλυσης δεδομένων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024

4.2.4 Ενίσχυση της εθνικής υπηρεσίας κατά της διαφθοράς

Η μεταρρύθμιση αυτή αποσκοπεί στον εντοπισμό και την πρόληψη της διαφθοράς και περιλαμβάνει τις ακόλουθες δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας: i) ενίσχυση του ελεγκτικού πλαισίου για τον εντοπισμό περιπτώσεων απάτης και διαφθοράς· ii) ρυθμιστικές παρεμβάσεις σε βασικούς τομείς πολιτικής, και συγκεκριμένα στους τομείς της προστασίας των καταγγελτών, των ομάδων συμφερόντων και των συγκρούσεων συμφερόντων· iii) ενίσχυση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και δημιουργία εθνικού Δικτύου Συμβούλων Ακεραιότητας στη δημόσια διοίκηση· iv) ανάπτυξη κωδίκων ηθικής και δεοντολογίας και αναθεώρηση των πειθαρχικών διαδικασιών· v) πρωτοβουλίες για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς· vi) έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς για την περίοδο 2022-2025· και (vii) έργα για τη χρηματοδότηση της ψηφιακής ικανότητας και της ικανότητας υποδομών της υπηρεσίας. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.2.5 Μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης

Η μεταρρύθμιση αυτή αποσκοπεί στη συνέχιση των προσπαθειών εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και επένδυσης στους ανθρώπινους πόρους της με την υλοποίηση των ακόλουθων δράσεων:
1) της έναρξης ισχύος του αναθεωρημένου νομοθετικού πλαισίου για τον εξορθολογισμό της κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικού, περιφερειακού και τοπικού επιπέδου και των αντίστοιχων πλαισίων διακυβέρνησης·
2) της θέσπισης πλαισίου στρατηγικού προγραμματισμού του ανθρώπινου δυναμικού με τη χρήση εργαλείου τεχνητής νοημοσύνης·
3) του εκσυγχρονισμού των διαδικασιών πρόσληψης με βάση τον επικαιροποιημένο νόμο εξουσιοδότησης (νόμος 4765/2021) που δίνει τη δυνατότητα στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) να εφαρμόζει πλήρως ψηφιοποιημένες διαδικασίες επιλογής·
4) της αναβάθμιση δεξιοτήτων / επανειδίκευσης στη δημόσια διοίκηση για τουλάχιστον 250 000 δημόσιους υπαλλήλους·
5) της θέσπισης συστήματος ανταμοιβών για τους δημόσιους υπαλλήλους συνδεδεμένου με σύστημα διαχείρισης στόχων, το οποίο θα είναι πλήρως συμβατό με το ενιαίο μισθολόγιο (νόμος 4354/2015), χωρίς καμία εξαίρεση.
Τα αποτελέσματα του πιλοτικού συστήματος που στοχεύει σε έως 6 000 δημόσιους υπαλλήλους θα συμβάλουν σε μια ευρύτερη μελέτη για την παροχή καθοδήγησης όσον αφορά τη θέσπιση συστήματος ανταμοιβών που θα τεθεί σε εφαρμογή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.2.6 Επαγγελματοποίηση του τομέα των δημόσιων συμβάσεων

Με τη μεταρρύθμιση θα βελτιωθεί το πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις στην Ελλάδα και θα στηριχθεί η αντιμετώπιση των υφιστάμενων αδυναμιών μέσω των ακόλουθων στοιχείων:
1) της ολοκλήρωσης της εφαρμογής και των τεσσάρων πυλώνων της εθνικής στρατηγικής για τις δημόσιες συμβάσεις 2021-2025, η οποία περιλαμβάνει τα εξής: i) τη μεταρρύθμιση του ρυθμιστικού πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένων της θέσπισης παράγωγου δικαίου για την πλήρη εφαρμογή του νέου νομικού πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις και δράσεων για την περαιτέρω απλούστευση και βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου, καθώς και για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής και της ανθεκτικότητας του συστήματος δημόσιων συμβάσεων· ii) τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα των δημόσιων συμβάσεων και των διατερματικών ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων της αξιολόγησης και του επανασχεδιασμού των πληροφοριακών συστημάτων, της ανάλυσης δεδομένων και των συνεργειών δημόσιου/ιδιωτικού τομέα (που υποστηρίζονται από δράσεις στο πλαίσιο του μέτρου «16736 Νέα συστήματα για τις δημόσιες συμβάσεις»)· iii) ευρύτερους στρατηγικούς στόχους και πρωτοβουλίες πολιτικής, όπως οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις, το πρόγραμμα «Procure2Innovate», ο εκσυγχρονισμός των υποδομών, η πρόσβαση των ΜΜΕ στις δημόσιες συμβάσεις, οι δημόσιες συμβάσεις ως εργαλείο μόχλευσης, η αποδοτική χρήση των πόρων και οι κοινωνικές δημόσιες συμβάσεις· iv) πλαίσιο διακυβέρνησης για τις δημόσιες συμβάσεις (εποπτεία, παρακολούθηση της εφαρμογής, έλεγχος και επαγγελματοποίηση του προσωπικού που συμμετέχει στις δημόσιες συμβάσεις).
2) της παροχής κατάρτισης και καθοδήγησης στο προσωπικό που συμμετέχει στις δημόσιες συμβάσεις, της καθιέρωσης υπεύθυνων φορέων και διαδικασιών πιστοποίησης για τους εν λόγω επαγγελματίες, της υλοποίησης νέων δράσεων, όπως η δημιουργία χωριστών επαγγελματικών αξόνων εργασίας και η υιοθέτηση δέσμης κινήτρων, τα προσόντα / η σταδιοδρομία του προσωπικού αυτού, καθώς και της αναδιοργάνωσης των δομών και των αρμοδιοτήτων των αναθετουσών αρχών. Το καθεστώς παροχής κινήτρων θα συνάδει πλήρως με το ενιαίο μισθολόγιο (νόμος 4354/2015), χωρίς καμία εξαίρεση. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

4.2.9 Ενίσχυση του σχεδιασμού και του συντονισμού πολιτικής

Με τη μεταρρύθμιση θα ενισχυθούν ο συντονισμός, ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη πολιτικής της κεντρικής διοίκησης. Οι ειδικές δράσεις που θα εφαρμοστούν είναι i) η θέσπιση μηχανισμού παρακολούθησης της προόδου σε ό,τι αφορά τη θέσπιση παράγωγου δικαίου, όπως ορίζεται στο πρωτογενές δίκαιο· ii) η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας προκειμένου να διευκολυνθεί η ολοκλήρωση της εκτίμησης των επιπτώσεων, η οποία συμπληρώνει κάθε νομοσχέδιο· και iii) η δρομολόγηση προγράμματος κατάρτισης και σχετικής διαδικασίας πιστοποίησης για τους δημόσιους υπαλλήλους με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των εκτιμήσεων των επιπτώσεων που εκπονούνται. Το πρόγραμμα κατάρτισης θα περιλαμβάνει τουλάχιστον 100 δημόσιους υπαλλήλους για την έναρξή του, η οποία θα πραγματοποιηθεί το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2023

4.2.10 Ψηφιακή μεταρρύθμιση δημοσίου λογιστικού συστήματος

Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τη σταδιακή μετάβαση από την τροποποιημένη ταμειακή λογιστική στη λογιστική σε δεδουλευμένη βάση και την εκπόνηση ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων εντός της γενικής κυβέρνησης. Θα περιλαμβάνει την υιοθέτηση πολιτικών λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση, την κατάρτιση του αρμόδιου προσωπικού και τον σχεδιασμό και την εισαγωγή του Συστήματος Ενδοεπιχειρησιακού Σχεδιασμού Δημόσιου Τομέα (GOV-ERP). Στόχος του νέου πληροφοριακού συστήματος είναι η επέκταση και η τεχνολογική αναβάθμιση του ισχύοντος Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Δημοσιονομικής Πολιτικής (ΟΠΣΔΠ) προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών στην κεντρική διοίκηση. Το αποτέλεσμα θα είναι ένα νέο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσιονομικής Διαχείρισης (GOV-ERP). Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.2.11 Σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για τις κρατικές επιχειρήσεις

Με τη μεταρρύθμιση αυτή δημιουργείται σύγχρονο νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία και τη διαχείριση των δημόσιων επιχειρήσεων και των οργανισμών. Το πλαίσιο αυτό θα περιέχει οδηγίες εταιρικής διακυβέρνησης και ειδικούς κανόνες σχετικά με τη διαχείριση των κρατικών εταιρειών, όπως κανόνες για τον διορισμό προέδρου, διευθυνόντων συμβούλων και εκτελεστικών διευθυντών από το διοικητικό συμβούλιο, καθώς και πρόβλεψη για ίδρυση επιτροπών εσωτερικού ελέγχου προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφάνεια. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης θα δημιουργηθεί επίσης ψηφιακό μητρώο για την καταγραφή όλων των επιχειρήσεων, οργανισμών και άλλων νομικών οντοτήτων στις οποίες συμμετέχει το κράτος, προκειμένου να προωθηθούν η αποτελεσματική παρακολούθηση και ο έλεγχος της συμμετοχής του κράτους. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει ημερομηνία ολοκλήρωσης 31 Δεκεμβρίου 2022.

4.2.12 Αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς

Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης το νομικό πλαίσιο της Ελλάδας θα αποτελέσει αντικείμενο σειράς τροποποιήσεων, προκειμένου να βελτιωθεί η νομική αντιμετώπιση της διαφθοράς. Ειδικότερα, θα καλυφθούν τέσσερις τομείς: i) οι δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων· ii) η προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου· iii) ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας· και iv) η κωδικοποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα πολιτικά κόμματα. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης ορίζεται στις 30 Σεπτεμβρίου 2022.

4.3.1 Επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης

Η παρούσα μεταρρύθμιση θα επιταχύνει την απονομή δικαιοσύνης και θα συμβάλει στον οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό της χώρας. Το σημαντικότερο στοιχείο της μεταρρύθμισης συνίσταται στην προβαλλόμενη αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα την ορθολογική αναδιοργάνωση των δικαστικών περιφερειών σε ολόκληρη την Ελλάδα και τη δημιουργία, κατάργηση ή αναδιανομή δικαστικών δομών στις εν λόγω περιφέρειες, με βάση αντικειμενικά κριτήρια και την εκτεταμένη συλλογή δεδομένων που αφορούν όλα τα δικαστήρια σε ολόκληρη τη χώρα. Η μεταρρύθμιση του δικαστικού χάρτη καλύπτει όλους τους κλάδους του δικαστικού σώματος (αστικό, ποινικό και διοικητικό). Πρόσθετες δράσεις ενισχύουν την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης:

  • H δημιουργία δικαστικής αστυνομίας με σκοπό τη στήριξη και την ενίσχυση της λειτουργίας της δικαιοσύνης, μέσω της συνεισφοράς τεχνογνωσίας στην έρευνα σύνθετων εγκλημάτων (συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών εγκλημάτων, της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) και της παροχής ευρέος φάσματος υπηρεσιών δικαστικής αρωγής (συμβάλλοντας στη διεξαγωγή προκαταρκτικών εξετάσεων και ερευνών, στην εκτέλεση αποφάσεων και στην επίδοση εγγράφων και διαδικαστικών πράξεων, στην εκτέλεση ενταλμάτων, στη διατήρηση της τάξης στα δικαστήρια, στην υποβολή αιτήσεων δικαστικής συνδρομής και στην απάντηση σε αυτές, καθώς και στην εκτέλεση εντολών που της ανατίθενται από τα αρμόδια δικαστήρια και τις εισαγγελικές αρχές),
  • Η διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων για προέδρους δικαστηρίου σχετικά με τις γενικές αρχές διοίκησης των δικαστηρίων,
  • Η τροποποίηση του δικονομικού δικαίου στα διοικητικά δικαστήρια με σκοπό την απλούστευση, την ψηφιοποίηση και την επίσπευση δικών,
  • Η καθιέρωση πιλοτικών δικών σε πολιτικά δικαστήρια,
  • Η θέσπιση μηχανισμών φιλτραρίσματος όσον αφορά το παραδεκτό των ένδικων μέσων,
  • Η αναδιαμόρφωση της μεθόδου υπολογισμού των δικαστικών εξόδων, και
  • Η θέσπιση προσωρινού καθεστώτος για την παροχή χρηματοοικονομικών κινήτρων σε δικαστικούς υπαλλήλους, με βάση αντικειμενικά μετρήσιμους δείκτες ατομικών επιδόσεων και σε πλήρη συμφωνία με το ενιαίο μισθολόγιο (νόμος 4354/2015), χωρίς καμία εξαίρεση με σκοπό την επιτάχυνση της εκτέλεσης εργασιών και καθηκόντων που αφορούν τα δικαστήρια και την εξάλειψη καθυστερήσεων σε δικαστικές υποθέσεις.

Για την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης, θα εγκριθεί δέσμη μέτρων για τη θέσπιση και την ενίσχυση φορέων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών μέσω της παροχής κατάρτισης σε νομικούς συμβούλους, της επέκτασης των διαδικασιών διαμεσολάβησης σε ποινικές και διοικητικές διαφορές, της παροχής χρηματοοικονομικών κινήτρων στα μέρη για την επιλογή μεθόδων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών σε δικαστικές διαδικασίες, της ενίσχυσης του μηχανισμού της διαιτησίας και της παροχής χρηματοοικονομικών κινήτρων στα κέντρα διαιτησίας και διαμεσολάβησης με σκοπό τη δημιουργία φιλικών προς τον χρήστη ψηφιακών συστημάτων.
Τέλος, η δημιουργία ανεξάρτητης υπηρεσίας για τη συστηματική συλλογή, επεξεργασία, συγκέντρωση, παρουσίαση και παρακολούθηση των δικαστικών δεδομένων διασφαλίζει την κατάλληλη εποπτεία και παρακολούθηση της λειτουργίας και των επιδόσεων του δικαστικού συστήματος.
Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.3.2 Ψηφιακός μετασχηματισμός του Τομέα Δικαιοσύνης

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ελληνικού συστήματος δικαιοσύνης πραγματοποιείται υπό την εποπτεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης και συνίσταται σε μια δέσμη δράσεων η οποία θα αυξήσει τις δυνατότητες πληροφορικής όσον αφορά την ψηφιοποίηση των εγγράφων, την ενίσχυση του συστήματος τήρησης αρχείων των δικαστηρίων, την απλούστευση, την τυποποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών μέσω της ψηφιοποίησης, και τη διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων των δικαστηρίων με εκείνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, καθώς και άλλων εθνικών και διεθνών αρχών και/ή βάσεων δεδομένων. Από την παρούσα μεταρρύθμιση καλύπτονται όλοι οι κλάδοι του δικαστικού σώματος (αστικό, ποινικό και διοικητικό, καθώς και το Ελεγκτικό Συνέδριο). Μετά την ολοκλήρωσή της, οι δικαστές και οι δικαστικοί υπάλληλοι θα διαθέτουν εργαλεία και υποδομές που θα τους παρέχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη διαχείριση του φόρτου εργασίας και την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης χωρίς να διακυβεύεται η ποιότητά της. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.3.3 Ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων του δικαστικού προσωπικού

Η Εθνική Σχολή Δικαστών θα υποστεί ορισμένες θεσμικές αλλαγές όσον αφορά τη λειτουργία και το πρόγραμμα σπουδών της· θα αναθεωρηθούν επίσης τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων με σκοπό να προσφέρεται ένα πιο επιλεκτικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον σπουδών, ενώ θα δέχεται και άλλες κατηγορίες φοιτητών (δικαστικούς λειτουργούς και δικαστές του Ελεγκτικού Συνεδρίου)· θα προσφέρονται επίσης πρόσθετα μαθήματα με στόχο την παροχή νέων δεξιοτήτων, με έμφαση στις διαχειριστικές και ψηφιακές δεξιότητες, καθώς και σε θέματα σχετικά με την άσκηση των δικαστικών καθηκόντων, όπως η δεοντολογία, η διαχείριση χρόνου, η ψυχολογία, η οικονομική θεωρία και ανάλυση, η διοίκηση δικαστηρίων και οι νέες τεχνολογίες· η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει την παροχή υποχρεωτικής διά βίου κατάρτισης των δικαστών σε θέματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των καθηκόντων τους από εκπαιδευτές που θα προκύψουν επίσης από την Εθνική Σχολή Δικαστών. Τέλος, θα δημιουργηθεί μια νέα Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών με σκοπό να παρέχει εκπαίδευση και δια βίου κατάρτιση σε δικαστικούς υπαλλήλους σχετικά με θέματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των καθηκόντων τους, τη διαχείριση και την οργάνωση των υπηρεσιών τους, τις ψηφιακές δεξιότητες, το δικονομικό και το ουσιαστικό δίκαιο. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.

4.4.1 Εθνική στρατηγική παρακολούθησης και αντιμετώπισης ιδιωτικού χρέους, ίδρυση γραφείου δημοσίων πιστώσεων και ίδρυση κεντρικού μητρώου πιστώσεων

Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αποτελείται από τρία μέρη. Πρώτον, αφορά τη δημιουργία και λειτουργία Γραφείου Δημοσίων Πιστώσεων. Θα παρέχει αποτελέσματα για την πιστοληπτική ικανότητα των οφειλετών και θα άρει την ασύμμετρη πληροφόρηση μεταξύ οντοτήτων του δημόσιου τομέα και των τραπεζών, βάσει δημόσιων δεδομένων και πληροφοριών. Θα περιλαμβάνει επίσης την ολοκλήρωση ενός πληροφοριακού συστήματος για τη διενέργεια αξιολογήσεων φερεγγυότητας. Δεύτερον, η μεταρρύθμιση αφορά την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους και την ανάπτυξη μητρώου παρακολούθησης του ιδιωτικού χρέους, το οποίο θα ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Η εθνική στρατηγική περιλαμβάνει συνολικά 33 έργα, τα οποία διαιρούνται σε τρεις άξονες παρέμβασης. Κάθε άξονας παρέμβασης στοχεύει σε διαφορετική πτυχή της εξυγίανσης της διαχείρισης ιδιωτικού χρέους και συλλογικά σύμφωνα με την εθνική στρατηγική. Ο πρώτος και ο τρίτος άξονας περιλαμβάνουν παρεμβάσεις για την ενεργό μείωση του υπολοίπου του ιδιωτικού χρέους μέσω της βελτίωσης της διαδικασίας αφερεγγυότητας και της ενδυνάμωσης της αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων, αντίστοιχα.
Ο δεύτερος άξονας αποτελείται από παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην αποτροπή της μελλοντικής διόγκωσης ιδιωτικού χρέους. Η βασική επένδυση στο πλαίσιο της εν λόγω επιμέρους μεταρρύθμισης είναι η ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος για το μητρώο παρακολούθησης του ιδιωτικού χρέους.
Η τρίτη επιμέρους μεταρρύθμιση αφορά τη δημιουργία Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων το οποίο θα συμπληρώνει το καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων «Ηρακλής», ενισχύοντας τη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα στεγάζεται στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα καταγράφει αναλυτικά το ιστορικό πληρωμών κάθε μεμονωμένου δανείου των πελατών όλων των τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και τα είδη των εξασφαλίσεων που έχουν παρασχεθεί. Το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα λειτουργεί συμπληρωματικά και σε πλήρη εναρμόνιση με το υφιστάμενο σύστημα Τειρεσίας (ιδιωτικό γραφείο πιστώσεων), καθώς και με το προτεινόμενο Γραφείο Δημοσίων Πιστώσεων και το μητρώο παρακολούθησης ιδιωτικού χρέους. Θα επιτρέπει την πρόσβαση σε πιστωτικές πληροφορίες, αντιμετωπίζοντας τις αδυναμίες της αγοράς λόγω ασύμμετρης πληροφόρησης, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση σε πιστώσεις. Με την αύξηση των πληροφοριών σχετικά με το πιστωτικό ιστορικό υποψήφιων οφειλετών, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της δυσμενούς επιλογής που αντιμετωπίζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κατά τη χορήγηση νέων δανείων σε υποψήφιους δανειστές για τους οποίους διαθέτουν ελλιπείς πληροφορίες. Αυτό, με τη σειρά του, θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ποσότητα και την ποιότητα των επενδυτικών δαπανών. Επιπλέον, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα στον βαθμό ανταγωνισμού μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους κεφαλαίου για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους μεμονωμένους πελάτες. Τέλος, παρέχοντας ακριβείς και έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με μεμονωμένα δάνεια, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα των επενδυτών να τιμολογούν τον κίνδυνο στη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Με τον τρόπο αυτόν θα αυξηθούν οι αποτιμήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα ενισχυθούν τα ποσοστά ανάκτησης και, ως εκ τούτου, οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να επιλύουν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα τις προκλήσεις των παλαιών μη εξυπηρετούμενων δανείων όσον αφορά τη χρήση κεφαλαίων. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025.

4.4.2 Επιτάχυνση διαδικασιών αναδιάρθρωσης ιδιωτικού χρέους – δεύτερη ευκαιρία

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην αναβάθμιση των αναγκαίων ψηφιακών υποδομών που απαιτούνται για τη στήριξη των διαδικασιών έγκαιρης προειδοποίησης και προληπτικής αναδιάρθρωσης χρέους που προβλέπονται στο νέο ενοποιημένο/κωδικοποιημένο νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση του χρέους ιδιωτών και νομικών οντοτήτων. Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2024.

4.4.3 Παρατηρητήριο πιστοληπτικής επέκτασης

Η μεταρρύθμιση αφορά τη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου πιστωτική επέκτασης, το οποίο θα συλλέγει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τη ρευστότητα που παρέχουν οι τράπεζες σε ιδιώτες και νομικά πρόσωπα, με σκοπό τον καλύτερο σχεδιασμό και την εφαρμογή στοχευμένων δημόσιων πολιτικών που αποσκοπούν στην αύξηση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Το Παρατηρητήριο θα παρακολουθεί τη ρευστότητα της αγοράς, σε ανεξάρτητη βάση, καθώς και σε σχέση με την πιστωτική επέκταση, στο πλαίσιο της στήριξης της οικονομίας και της αξιοποίησης των χρηματοδοτικών εργαλείων για την κάλυψη αναγκών ρευστότητας των ιδιωτών και των επιχειρήσεων.
Η επένδυση στο πλαίσιο της παρούσας μεταρρύθμισης περιλαμβάνει επίσης τον σχεδιασμό της ανάπτυξης και την έναρξη λειτουργίας ενός πληροφοριακού συστήματος συλλογής δεδομένων, το οποίο θα λειτουργεί ως εργαλείο για την παρακολούθηση της πιστωτικής επέκτασης και τη βελτίωση της ετοιμότητας του κράτους και των σχετικών πολιτικών του. Θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2024

4.4.4 Ανάπτυξη κεφαλαιαγοράς

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην ενίσχυση της εποπτείας των κεφαλαιαγορών με 1) επενδύσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό των ψηφιακών ικανοτήτων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και στην ψηφιοποίηση των εσωτερικών διαδικασιών και της οργάνωσής της,174 και 2) την κωδικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του κανονιστικού και νομοθετικού πλαισίου για τις κεφαλαιαγορές με σκοπό την ενίσχυση της ικανότητας εποπτείας της κεφαλαιαγοράς. Η μεταρρύθμιση θα αρχίσει να ισχύει από το πρώτο τρίμηνο του 2021 και η επένδυση στο πληροφοριακό σύστημα έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025

4.5.1 Εξωστρέφεια έρευνας και καινοτομίας

Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τη δημιουργία χωριστού οργανισμού με τίτλο ELEVATE Greece SA ως περαιτέρω εξέλιξη της πλατφόρμας ELEVATE Greece που λειτουργεί επί του παρόντος στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας. Η ψηφιακή πύλη της πλατφόρμας ELEVATE Greece επιτρέπει σε ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις να εγγράφονται στο μητρώο και να λαμβάνουν κρατική διαπίστευση ως «νεοφυείς επιχειρήσεις», εφόσον πληρούν δύο βασικά χαρακτηριστικά: i) καινοτομία και ii) δυνατότητα κλιμάκωσης. Ο νέος οργανισμός θα παρέχει σε διαπιστευμένες νεοφυείς επιχειρήσεις υπηρεσίες προώθησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος είναι να επεκταθούν οι υπηρεσίες αυτές σε ολόκληρο το εθνικό οικοσύστημα καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών κέντρων, των συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας, των κέντρων ικανοτήτων και των183 ιδιαίτερα καινοτόμων επιχειρήσεων. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.6.1 Μεταρρύθμιση της απασχόλησης στον Πολιτιστικό Τομέα

Με την εν λόγω μεταρρύθμιση θα θεσπιστεί νομοθεσία απασχόλησης και κοινωνικής ασφάλισης για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα με σκοπό την αύξηση του ποσοστού δηλωμένης εργασίας στον τομέα και τη στήριξη των επαγγελματιών του κλάδου, καθώς και την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας τους. Στόχος της μεταρρύθμισης αυτής είναι η αύξηση της ανθεκτικότητας του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης έχει ημερομηνία ολοκλήρωσης στις 30 Σεπτεμβρίου 2022.

4.6.2 Ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης υποδομών και μεταφορών

Με τη μεταρρύθμιση εισάγεται ένα υπερσύγχρονο πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης χαρτοφυλακίου με σκοπό την παροχή στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ενός εργαλείου παρακολούθησης, διαχείρισης και διοίκησης του χαρτοφυλακίου τεχνικών έργων και περιουσιακών στοιχείων του. Το σύστημα παρέχει ακριβείς πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τα παραδοτέα, το κόστος και το χρονοδιάγραμμα σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των εκτελούμενων εργασιών. Η υλοποίηση της επένδυσης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.6.3 Απλοποίηση διαδικασιών Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών

Η εν λόγω μεταρρύθμιση συνεπάγεται την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών που παρέχει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στο πλαίσιο της μείωσης του διοικητικού φόρτου και της απλούστευσης των διαδικασιών στον δημόσιο τομέα. Περιλαμβάνει α) την έκδοση, αντικατάσταση και ανανέωση αδειών οδήγησης, β) τις διαδικασίες που αφορούν τη μεταβίβαση οχημάτων, γ) την έκδοση αδειών και πινακίδων κυκλοφορίας και δ) τις εξετάσεις άδειας οδήγησης. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.6.4 Διευκόλυνση εμπορίου

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη διευκόλυνση του εμπορίου με τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η μεταρρύθμιση α) θα επανεξετάσει και θα απλουστεύσει τις υφιστάμενες προτελωνειακές και τελωνειακές διαδικασίες, β) θα εντοπίσει τυχόν περιττές διοικητικές επιβαρύνσεις και/ή δαπάνες για τις επιχειρήσεις, γ) θα καταστήσει δυνατή τη δημιουργία ενιαίου και ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος (Ενιαία Θυρίδα) σύμφωνα με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, δ) θα θεσπίσει σύστημα παρακολούθησης για τη διασφάλιση της ορθής και αποτελεσματικής εφαρμογής των διασυνοριακών εμπορικών ελέγχων. Η μεταρρύθμιση βασίζεται και συμπληρώνει τη θεσμική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε το 2019 με την ένταξη όλων των αρμοδιοτήτων προώθησης των εξαγωγών και διευκόλυνσης του εμπορίου στο Υπουργείο Εξωτερικών. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

4.6.5 Τροποποίηση του νομικού πλαισίου για την προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων – ειδικές ενισχύσεις για την προσέλκυση εμβληματικών διεθνών επενδύσεων

Στόχος της μεταρρύθμισης είναι η προώθηση της Ελλάδας ως ελκυστικού προορισμού για υποψήφιους επενδυτές. Η μεταρρύθμιση θα αναθεωρήσει το νομικό πλαίσιο για την προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων και θα ενοποιήσει σε μία νομική πράξη τις διατάξεις δύο διαφορετικών νόμων, των νόμων 3894/2010 και 4608/2019, καθιστώντας σαφές το νομικό πλαίσιο στρατηγικών επενδύσεων για υποψήφιους επενδυτές. Θα δημιουργηθεί νέα κατηγορία στρατηγικών επενδύσεων με πρόσθετα κίνητρα, θα απλουστευτεί και θα ενοποιηθεί η διαδικασία αδειοδότησης μέσω υπηρεσίας μίας στάσης και θα ενταχθούν νέοι τομείς οικονομικής δραστηριότητας και ενδεχόμενα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στο υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο (νόμοι 3894/2010 και 4608/2019). Τα βασικά κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας επένδυσης ως εμβληματικής επένδυσης μεγάλης σημασίας είναι η προώθηση της καινοτομίας ή η διάδοση της τεχνολογίας, η πράσινη οικονομία και/ή η σημαντική προώθηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο. Για τον χαρακτηρισμό των έργων δεν θα απαιτείται ελάχιστο ποσό επενδυτικών δαπανών ή ελάχιστος αριθμός ετήσιων ποσοστώσεων απασχόλησης. Ειδική επιτροπή τριών επιφανών επιστημόνων από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς, η οποία θα συγκροτηθεί με κοινή υπουργική απόφαση του υπουργού Οικονομικών και του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, θα αποφασίζει για την πλήρωση των ανωτέρω κριτηρίων μετά από αίτηση των επενδυτών και θα διατυπώνει επίσημη γνώμη στη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων, η οποία θα λαμβάνει την τελική απόφαση για τον χαρακτηρισμό της επένδυσης ως στρατηγικής επένδυσης μεγάλης σημασίας και για τα ειδικά κίνητρα που αντιστοιχούν στην επένδυση. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Οι επενδύσεις που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση περιλαμβάνουν έργα που προωθούν την καινοτομία ή τη διάδοση της τεχνολογίας, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη μετάβαση στην οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και/ή προωθούν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο. Οι επιλέξιμες επενδύσεις περιλαμβάνουν επενδύσεις στην κατασκευή νέων ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων και τη στήριξη σε επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες οι οποίες συμβάλλουν στην οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και στην ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, και συγκεκριμένα α) υποδομές με ειδικά ενεργειακά κριτήρια για την κατασκευή νέων κτιρίων, β) έργα υβριδικής ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε μη συνδεδεμένα νησιά γ) επενδύσεις για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, δ) συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ε) εγκαταστάσεις υπεράκτιων αιολικών πάρκων και υπεράκτιων φωτοβολταϊκών πάρκων. Η κατασκευή των νέων κτιρίων θα συμμορφώνεται με την απαίτηση για πρωτογενή ενεργειακή ζήτηση (ΟΕΥΠ) η οποία είναι τουλάχιστον κατά 20% χαμηλότερη από την απαίτηση ΚΣΜΚΕ (κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, εθνικές οδηγίες). Για να διασφαλιστεί ότι το μέτρο συμμορφώνεται με την τεχνική καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» (2021/C 58/01), τα κριτήρια επιλεξιμότητας που περιέχονται στους όρους αναφοράς των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για έργα αποκλείουν τον ακόλουθο κατάλογο δραστηριοτήτων: i) δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της μεταγενέστερης χρήσης· ii) δραστηριότητες στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) για την επίτευξη προβλεπόμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που δεν είναι χαμηλότερες από τους σχετικούς δείκτες αναφοράς· iii) δραστηριότητες που σχετίζονται με χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, αποτεφρωτήρες και μονάδες μηχανικής – βιολογικής επεξεργασίας· και iv) δραστηριότητες κατά τις οποίες η μακροπρόθεσμη διάθεση αποβλήτων μπορεί να βλάψει το περιβάλλον. Βάσει των όρων αναφοράς απαιτείται επιπλέον να επιλέγονται μόνο οι δραστηριότητες που συμμορφώνονται με τη σχετική ενωσιακή και εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία.

4.6.6 Ψηφιοποίηση δικτύου οικονομικής διπλωματίας & δράσεις κατάρτισης εξαγωγών

Η εν λόγω μεταρρύθμιση συνίσταται σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων πολιτικής με στόχο την ψηφιοποίηση του ελληνικού δικτύου οικονομικής διπλωματίας. Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει την επέκταση των υπηρεσιών του γραφείου υποστήριξης (helpdesk) που παρέχονται από το Enterprise Greece, την κρατική υπηρεσία προώθησης του εμπορίου και των επενδύσεων, την απόκτηση, επεξεργασία και εκμετάλλευση βάσεων δεδομένων στις διεθνείς αγορές και τις διαδικασίες εξαγωγών, τη δημιουργία υπηρεσίας Διαμεσολαβητή για να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των εμποδίων από τους εξαγωγείς κατά τη διαδικασία εξαγωγών, την πλήρη ψηφιοποίηση των εσωτερικών διαδικασιών του Enterprise Greece και νέους ψηφιακούς διαύλους επικοινωνίας με εξαγωγείς και υποψήφιους επενδυτές. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2024.

4.7.1 Απλούστευση επιχειρηματικού περιβάλλοντος

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη δημιουργία ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος που ευνοεί τις επενδύσεις, στη διευκόλυνση της διείσδυσης των επιχειρήσεων και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και στην εξασφάλιση αποτελεσματικής εποπτείας της αγοράς. Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει δέσμη δράσεων για την απλούστευση των διαδικασιών και των απαιτήσεων που σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητα, ενισχύοντας παράλληλα την κανονιστική ασφάλεια και ποιότητα, και συγκεκριμένα με την επέκταση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης για επενδύσεις σε πρόσθετες οικονομικές δραστηριότητες, την αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τη λειτουργία της μεταποιητικής δραστηριότητας στην περιφέρεια Αττικής και την κωδικοποίηση της κατακερματισμένης νομοθεσίας για την αδειοδότηση. Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει επίσης δράσεις για τη βελτίωση του πλαισίου εποπτείας της αγοράς, και συγκεκριμένα με την επανεξέταση της πολιτικής για την ποιότητα όσον αφορά την τυποποίηση, τη διαπίστευση και τη συμμόρφωση, την ενίσχυση των δομών εποπτείας της αγοράς και των αρμόδιων αρχών, και την επέκταση του πλαισίου εποπτείας σε νέους τομείς επιθεώρησης.

4.7.2 Διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στην ελάφρυνση της διοικητικής και κανονιστικής επιβάρυνσης για τις επιχειρήσεις. Έχει επίσης ως στόχο τη βελτίωση της κατάταξης της Ελλάδας σε διεθνείς δείκτες, ιδίως της βαθμολογίας της Παγκόσμιας Τράπεζας Doing Business, και συγκεκριμένα όσον αφορά την λήψη πιστώσεων, τη λήψη ηλεκτρικής ενέργειας, την καταχώριση ακίνητης περιουσίας και την απόκτηση άδειας κατασκευής, με τη μείωση των διαδικασιών, του χρόνου και του κόστους και της διασφάλισης σταθερού και προβλέψιμου νομοθετικού πλαισίου. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει μια σειρά παρεμβάσεων για τη μείωση της πολυπλοκότητας των διαδικασιών, του κόστους και του χρόνου που αφιερώνεται στους προαναφερθέντες τομείς, καθώς και την κατάρτιση του προσωπικού του δημόσιου τομέα που συμμετέχει στις εν λόγω διαδικασίες, καθώς και δραστηριότητες προβολής σε βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

4.7.4 Κίνητρα για συνεργασίες, συγχωνεύσεις & εξαγορές για τη δημιουργία αποτελεσματικότερων και πιο ανταγωνιστικών επιχειρηματικών σχηματισμών

Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των αδυναμιών που συνδέονται με το μικρό, κατά κύριο λόγο, μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων. Θα δημιουργήσει ένα φάσμα φορολογικών και άλλων κινήτρων για να ενθαρρύνει τους αυτοαπασχολούμενους και τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να αυξήσουν τις οικονομίες κλίμακας μέσω συγχωνεύσεων, μετατροπών, εξαγορών και μηχανισμών και πλατφορμών συνεργασίας, όπως κοινές επιχειρήσεις, συνεργατικοί σχηματισμοί που θα προωθήσουν επίσης την αύξηση της παραγωγικότητας και των εξαγωγών.